ΑΡΙΘΜΟΣ 270/2025

ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ

- Άκυρες και ανυπόστατες αποφάσεις Γενικής Συνέλευσης της Ανώνυμης Εταιρείας. Μετά την παρέλευση της διετίας του άρθρ. 35α παρ. 2 Ν. 2190/1920 δεν μπορεί να προσβληθεί η εγκυρότητα αποφάσεων Γ.Σ. για λόγους ακυρότητας, εκτός περιπτώσεων ανυποστάτου. Παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Έλλειψη νόμιμης βάσης. 

- Η απόφαση της γενικής συνέλευσης ως οργάνου της ανώνυμης εταιρείας, από τον νόμο ιεραρχικά χαρακτηριζόμενου ως ανώτατου (άρθ. 33 και 34 παρ. 1 περ. β του Ν. 2190/1920), αποτελεί την έκφραση της βούλησης αυτού του οργάνου και του νομικού προσώπου της ανώνυμης εταιρείας. Ορίζεται δε ότι απόφαση της γενικής συνέλευσης της ανώνυμης εταιρείας είναι η δικαιοπραξία σωματειακού δικαίου, με την οποία η Γενική Συνέλευση ως εταιρικό όργανο, μέσω της συμμετοχής και ψήφου των μετόχων, δημιουργεί την βούλησή της για τη ρύθμιση των εταιρικών υποθέσεων και την εκφράζει εντός της εταιρείας. Κατά το άρθρο 35α Ν. 2190/1920, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με το Ν. 3604/2007, ενόψει του χρόνου που έλαβαν χώρα, κατά τα εκτιθέμενα κατωτέρω, οι κρίσιμες Γενικές Συνελεύσεις της αναιρεσίβλητης (άρθ. 79 παρ. 7 Ν. 3604/2007), "1. Αι αποφάσεις της Γενικής Συνελεύσεως είναι άκυροι και όταν: α) Ελήφθησαν κατά παράβασιν των περί συγκροτήσεως των Γενικών Συνελεύσεων ή των περί απαρτίας και πλειοψηφίας διατάξεων ή β) διά του περιεχομένου των θίγουν διατάξεις του Καταστατικού τεθειμένας αποκλειστικώς ή κυρίως προς προστασίαν των δανειστών της Εταιρίας. 2. Ακυρότης των αποφάσεων της Γενικής Συνελεύσεως δι' οιονδήποτε λόγον δεν δύναται να αντιταχθή μετά πάροδον διετίας από της υποβολής εις το Υπουργείον Εμπορίου του αντιγράφου των πρακτικών της Γενικής Συνελεύσεως καθ' ην ελήφθη η απόφασις". Από τη διάταξη αυτή, συνάγεται ότι οι αποφάσεις της γενικής συνελεύσεως ανωνύμου εταιρίας είναι άκυρες, ως αποφάσεις του εταιρικού αυτού οργάνου, όχι μόνο όταν λήφθηκαν κατά παράβαση των περί συγκροτήσεως των γενικών συνελεύσεων ή των περί απαρτίας και πλειοψηφίας διατάξεων ή όταν με το περιεχόμενό τους θίγουν διατάξεις του καταστατικού που έχουν τεθεί αποκλειστικά ή κυρίως προς προστασία των δανειστών της εταιρίας, αλλά και σε κάθε άλλη περίπτωση αντίθεσης αυτών προς απαγορευτική διάταξη του άνω νόμου ή προς αντίστοιχη απαγορευτική διάταξη άλλου νόμου, ήτοι σε κάθε περίπτωση αντιθέσεως αυτών προς ουσιώδεις διατάξεις του ως άνω νόμου ή του καταστατικού, οι οποίες έχουν απαγορευτικό ή επιτακτικό χαρακτήρα ή προς απαγορευτικές διατάξεις του ΑΚ (ΑΠ 410/2016). Η ακυρότητα αυτή επέρχεται αυτοδικαίως και καθένας που έχει έννομο συμφέρον, δικαιούται να ασκήσει αναγνωριστική αγωγή και να ζητήσει την αναγνώριση της ακυρότητας. Εξάλλου, κατά την έννοια της ίδιας διάταξης, μετά την πάροδο προθεσμίας δύο ετών από την υποβολή του πρακτικού, επέρχεται ίαση της ακυρότητας, εφ' όσον αυτή δεν είχε προβληθεί, γιατί πρόκειται για αποσβεστική προθεσμία (ΑΠ 1310/2018, ΑΠ 1624/2008). Η έννοια του ανυποστάτου μια απόφασης της γενικής συνέλευσης δεν υπήρχε στο νόμο πριν την αντικατάσταση του άρθ. 35γ του Ν. 2190/1920 με το άρθ. 44 Ν. 3604/2007 (ΦΕΚ Α 189/8.8.2007). Στο τελευταίο ορίζεται πλέον ότι "1. Οι διατάξεις των άρθρων 35α και 35β δεν εφαρμόζονται στις ανυπόστατες αποφάσεις. 2. Μια απόφαση είναι ανυπόστατη όταν λαμβάνεται με τις ψήφους προσώπων τα οποία: α) δεν είχαν μετοχική ιδιότητα, ή β) είχαν αρυσθεί το δικαίωμα ψήφου από πρόσωπα που δεν είχαν μετοχική ιδιότητα.". Όμως και με το παλαιότερο νομοθετικό καθεστώς γινόταν δεκτό ότι πέραν των ακύρων και ακυρωσίμων αποφάσεων της γενικής συνέλευσης, που προβλέπονταν στο νόμο (άρθ. 35α -35γ Ν. 2190/1920) υπήρχαν και οι ανυπόστατες αποφάσεις Γενικών Συνελεύσεων. Σύμφωνα με την προϊσχύσασα ρύθμιση , αν το ελάττωμα της απόφασης αναφέρεται στον τύπο ή το περιεχόμενό της την καθιστά άκυρη (άρθ. 35α), ενώ συγκεκριμένες αποφάσεις είναι απλά ακυρώσιμες (άρθ. 35β'-35γ). Και οι μεν άκυρες δύνανται να ιαθούν εφόσον η ακυρότητα τους δεν προβληθεί μέσα σε μία διετία από την υποβολή στο υπουργείο εμπορίου των αντιγράφων των πρακτικών της γενικής συνελεύσεως κατά την οποία ελήφθη η απόφαση, ενώ η προς ακύρωση αγωγή πρέπει να εγερθεί εντός εξαμήνου, που έχει την ίδια ως άνω αφετηρία. Η νομική συνεπώς θεώρηση των ως άνω ρυθμίσεων των άρθρων 35α-35γ στηρίζεται στην σχέση μεταξύ του παράνομου χαρακτήρα των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης και της ισχυροποίησής τους.

Αντίθετα οι ανυπόστατες αποφάσεις της γενικής συνέλευσης υπάρχουν μόνο κατά το φαινόμενο και όχι στην πραγματικότητα. Προϋποθέσεις του υποστατού της απόφασης της γενικής συνέλευσης είναι: α. Να έχει υπάρξει γενική συνέλευση των μετόχων με την έννοια να έχει λάβει χώρα πραγματική συνάθροιση των μετοχών, β. να συμμετέχουν σε αυτήν μέτοχοι με την έννοια ότι σε όλους τους μετόχους να παρέχεται, σύμφωνα με το νόμο, η δυνατότητα συμμετοχής σ' αυτή, γ. το υποστατό της απόφασης προϋποθέτει περαιτέρω αυτή, ως βούληση του εταιρικού οργάνου να έχει προέλθει από πραγματική άσκηση του δικαιώματος ψήφου των μετοχών, ανεξάρτητα αν είναι θετική ή αρνητική, δ. η συνάθροιση των μετοχών σε συνέλευση σκοπό έχει την ρύθμιση εταιρικών υποθέσεων στα πλαίσια της αρμοδιότητος που ο νόμος και η εσωτερική τάξη της εταιρείας παρέχει στο εταιρικό αυτό όργανο και συνεπώς απαιτείται οι μέτοχοι να έχουν συνείδηση ότι συγκεντρωμένοι απαρτίζουν το εταιρικό όργανο με τον ως άνω σκοπό.

Συνεπώς η ανυπόστατη απόφαση δεν είναι δικαιοπραξία. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι ανυπόστατη απόφαση δεν είναι αυτή που παραβιάζει κανόνες αναγκαστικού δικαίου, διότι όλες οι άκυρες αποφάσεις παραβιάζουν κανόνες αναγκαστικού δικαίου, τους οποίους, αν δεν παραβίαζαν, δεν θα ήταν άκυρες, ούτε θα ήταν άκυρες οι παραβιάζουσες κανόνας ενδοτικού δικαίου αποφάσεις, όπως θα μπορούσε να υποστηριχθεί σε αντίθεση με την πρώτη περίπτωση. Επομένως, η οριοθέτηση των εννοιών είναι σαφής όπως και των εννόμων συνεπειών τους.

το ΝΕΟ συναρπαστικό βιβλίο του Θεμιστοκλή Π. Χατζηιωάννου για τη δικηγορία στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης